SpaceX, Starship roketini operasyonel hale getirme yolunda bir kez daha aksilikle karşı karşıya kalırken, Blue Origin ise yetenekli Mark 1 Ay iniş aracı için yavaş ama emin adımlarla ilerliyor. Bu durumda, NASA’nın Artemis 3 görevi için iniş aracı sağlayıcısını değiştirmemesi şirket için sorun olabilir mi? İşte detaylar.
SpaceX Starship Geliştirmede Yine Darbe Aldı
Geçtiğimiz ay SpaceX, Starship programında bir aksilik daha yaşadı. En son Starship güçlendiricisi olan Booster 18, tamamen monte edildikten sadece günler sonra bir ortam basıncı testi sırasında bir anomali ile karşılaştı. Booster 18, SpaceX’in ilk Starship V3 güçlendiricisiydi ve şirketin şimdiye kadar yaklaşık iki ayda inşa ettiği en hızlı güçlendiriciydi.
Starship V3’ün de, önceki blokta olduğu gibi birçok sorunu çözmesi, performansı iyileştirmesi ve Starship’i operasyonel bir rokete yaklaştırması bekleniyordu. Starship Uçuş 12’nin bir V3 Starship’in ilk uçuşu olması planlanıyor.
Booster 18’deki anomali, aracın yan tarafında bir yırtılmaya neden oldu. Anomaliye bir COPV’nin (Composite Overwrapped Pressure Vessel) patlamasının neden olduğuna inanılsa da, SpaceX olayın nedenini henüz doğrulamadı. SpaceX personeli, aldığı hasar nedeniyle güçlendiriciyi hurdaya ayırmak ve test standını temizlemek için zaten çalışmalara başladı.
SpaceX, Uçuş 12 için şimdi Booster 19’u kullanmak zorunda kalacak. Anomali anında inşasına zar zor başlanmış olan bu güçlendiricinin montajı halen devam ediyor. SpaceX, yıl sonuna kadar güçlendiriciyi bitirerek kendi güçlendirici montaj rekorunu kırmayı ve 2026’nın ilk çeyreğinde (Q1) Uçuş 12 lansmanı için yolda kalmayı hedefliyor.
Bu, SpaceX’in test standında yaşadığı ilk aksilikten çok uzak ve Starship’in blok yükseltmeleri geçmişi göz önüne alındığında, daha fazla aksilik yaşanması da muhtemel. Bu durum, özellikle bir SpaceX roket geliştirme programında, yeni bir roketin geliştirilmesi sırasında yaygındır.
Starship, uçuş testlerinde sorunlarla karşılaşmaya devam ettikçe SpaceX’in yıl boyunca kullanmaya devam ettiği bir ifade bu: “Normal bir geliştirme süreci.” Ancak arka planda, SpaceX’in değerli bir NASA sözleşmesini kaybetmesine yol açabilecek bir durum beliriyor.
Starship’in asıl amacı SpaceX’in insanlığı Mars’a gönderme misyonunu gerçekleştirmek olsa da, aynı zamanda NASA’nın Artemis İnsan İniş Sistemlerinden (HLS) biri olmak üzere sözleşme imzaladı. NASA ve Kongre için endişe yaratan sözleşme, en erken 2027’nin ortalarında fırlatılması planlanan Artemis 3 görevinde NASA astronotlarını Ay yüzeyine indirme anlaşması.
SpaceX’in Ay’a uçabilen, yakıt ikmali yapabilen, yüzeye başarılı bir şekilde inebilen ve mürettebatını Ay yörüngesine geri döndürebilen bir aracı göstermesi için sadece bir yılı var. SpaceX’in bunu yapabileceğinden şüphe yok, ancak soru Artemis 3’ü 2028’e veya daha sonrasına ertelemeden bunu başarıp başaramayacağı.
Kongre, NASA’ya insanlı Ay’a iniş görevini en büyük önceliği haline getirmesi ve Çin’in 2030’da planlanan inişini geçmesini sağlaması konusunda baskı yapıyor. NASA’nın Artemis programı zaman çizelgelerinden bildiğimiz bir şey varsa, o da genellikle yıllarca programın gerisinde kaldıklarıdır.
NASA’nın vekili olan Ulaştırma Bakanı Sean Duffy, SpaceX’i Ay’a insan indirme konusunda yenebileceğini düşünen diğer şirketlere sözleşmeyi açmış durumda. Bu şirketlerden biri de, Artemis V için kendi HLS iniş aracını geliştiren Blue Origin. SpaceX şimdiden 49 HLS kilometre taşını aştı ve neredeyse 3 milyar dolar fon aldı, ancak hâlâ yörüngeye çıkabilecek bir roketi yok.
Blue Origin’in ise halihazırda iki kez başarılı bir şekilde uçmuş ve güçlendiricilerinden birini insansız gemiye indirmeyi başarmış yetenekli bir roketi (New Glenn) bulunuyor. Şirket, ilk Ay iniş aracı olan Blue Moon Mark 1’i de tamamlamak üzere. HLS için kullanacağı araçtan daha küçük olsa da, Blue Origin bu araçla ilk kez 2026’nın başlarında Ay’a iniş yapabilir.
SpaceX, hem Blue Moon Mark 2 hem de Starship’in gerektireceği yörünge yakıt ikmalindeki erken testlerle bir avantaja sahip olsa da, Blue Origin diğer kategorilerde önde görünüyor. Blue Origin’in, Ay’a iniş için test donanımını gönderme konusunda liderlik ettiği söylenebilir.
